Wandelen in de sterrennacht van Vincent van Gogh

Tijdens deze wandeltocht wandel je over het nieuwe Van Gogh-fietspad in Nuenen. Dit het eerste fietspad ter wereld dat zichzelf verlicht, doordat het pad is bezaaid met fonkelende lichtjes. Het wordt opgelicht door duizenden steentjes die overdag energie krijgen van de zon en daardoor ’s avonds gaan branden. Nuenen was bijzonder voor Van Gogh: hij maakte hier zijn eerste meesterwerk, De aardappeleters. De opening van het fietspad was de start van het internationale themajaar Van Gogh 2015. In 2015 wordt het 125ste sterfjaar van Vincent Van Gogh herdacht met een cultureel programma onder het motto 125 jaar inspiratie. Musea, erfgoedlocaties en culturele evenementen schenken het hele jaar, extra aandacht aan het werk, leven en de inspiratiebronnen van Van Gogh. Kunstenaar Daan Roosegaarde heeft het pad ontworpen en vond zijn inspiratie in Van Gogh's schilderij Sterrennacht. Zelfs de CNN is lovend over de creatie en spreekt van een 'ongelooflijk mooi eerbetoon aan Van Gogh'. De connectie met Van Gogh is niet zo gek: dit 600 meter lange fietspad in Nuenen maakt deel uit van de Brabantse van Gogh-route en verbindt de Collse en Opwettense watermolen die beide door van Gogh geschilderd zijn. Er zijn wel meer plekjes in Nederland die een associatie met Van Gogh hebben, maar nergens is het zo duidelijk te zien als in Nuenen. Het dorp noemt zich intussen ‘Van Gogh Village’ en zet die bijnaam kracht bij met het Vincentre (een prachtig modern informatiecentrum vol interactieve snufjes) en informatiezuilen bij de vele historische plekjes in en rond het dorp die de kunstenaar vast heeft gelegd. Er zijn wel 21 locaties waar Van Gogh op één of andere manier iets mee te doen heeft gehad. Bij 14 daarvan kun je er zó een tekening of schilderij van Van Gogh naast houden. Vader Van Gogh was dominee in Nuenen, toen hij een brief ontving van zijn zoon de schilder (toen 30 jaar oud) met de vraag of die weer thuis mocht komen wonen. Vincent werkte toen in Drenthe waar hij het zware leven van de arme boeren vastlegde. Hij was erg eenzaam. Zijn vader stuurde hem een tientje om de trein te nemen vanuit Hoogeveen. Helemaal van harte ging het niet. In één van de vele openhartige brieven die Van Gogh aan zijn broer Theo schreef zei hij: “Er is een soortgelijk opzien tegen mij in huis te nemen als er zou wezen om een grooten ruigen hond in huis te hebben.” Nuenen is inmiddels trots op de link met de beroemdheid, maar dat was destijds wel anders. Hij viel natuurlijk nogal uit de toon. Maar Vincent vond zijn draai, de boeren leken hem te accepteren. Hij werkte als een bezetene – hier waren immers genoeg arme boeren te portretteren, zijn favoriete onderwerp van dat moment. Vincent was hier gelukkig, hij vond alles ‘zo onuitsprekelijk mooi’, schreef hij. Maar net toen hij zich voor had genomen in Nuenen te blijven gingen de gemeenste roddels de ronde doen: hij zou een meisje zwanger hebben gemaakt, de prille (wederzijdse) verliefdheid op zijn buurmeisje ging over de tong. Uiteindelijk werd hij zo goed als weggepest uit het lieflijke dorpje. Hij had er twee jaar gewoond, van 1883-1885. Toen konden ze natuurlijk nog niet weten dat Van Gogh Nuenen zo op de kaart zou zetten. Hij maakte hier één van zijn beroemdste schilderijen: De Aardappeleters. Vincent maakte in Nuenen echt een sprong. Hij las boeken over kleurenleer en ging steeds sneller schilderen, nat op nat, in die typische Van Gogh stijl met de korte, dikke strepen. Hij kwam steeds meer tot het inzicht dat een schilderij de werkelijkheid niet precies hoeft weer te geven. Zijn onderscheidende manier van werken zoals bekend uit zijn Franse tijd krijgt hier steeds meer gestalte. Als je erop let kom je overal sporen tegen van de kunstenaar. Al meteen tegenover het Vincentre ligt het huis waar het gezin Van Gogh woonde en waar Vincent zijn atelier had, in een schuurtje in de tuin. In het kleine parkje in het prachtige dorpscentrum staat een standbeeld van de kunstenaar. Even verderop kom je langs een mooie oude watermolen – de Collse Watermolen, natuurlijk ook vastgelegd door Van Gogh. Net als de Opwettense watermolen, waar je even uit kunt puffen op een leuk terras. En tussen die twee molens vind je nu het bijzondere nieuwe fietspad! Het is een heel bijzonder idee dat je op de plek staat waar Van Gogh zijn schildersezel had uitgestald. Hier werkte hij, dit beeld greep hem. De kunstenaar had toen nog geen idee van zijn verdere omzwervingen, van de manier van schilderen die hij in Frankrijk zou ontwikkelen. Hij had er geen benul van dat zijn werken ooit tot de beroemdste schilderijen ter wereld zouden behoren. Hier in Nuenen, hier is het allemaal begonnen.